Acupunctuur is een oude vorm van geneeskunde die van voor de geschreven geschiedenis is gedateerd. De filosofie heeft zijn wortels in het Taoïsme dat duizenden jaren teruggaat. Mensen van die tijd waren gericht op de natuur en de interactie tussen de mens, de natuur en het universum had veel aandacht.
Ook in die tijd waren er vele Wijzen en een van de meest legendarische was Fu Hsi die 8000 jaar geleden leefde in het gebied van de Gele rivier in China. Door het observeren van de natuur formuleerde hij de eerste twee symbolen, een ononderbroken lijn en een gebroken lijn. Deze symbolen representeerden de twee grootste krachten binnen het universum, creatie en ontvangst, en hoe hun interactie leven vorm gaf. Deze dualiteit werd Yin-Yang genoemd en vormt de ruggengraat van de Chinese Geneeskunde in theorie en toepassing.
Vervolgens ontdekte Fu Hsi dat wanneer Ying en Yang samenkomen, er een creatieve actie volgde, het derde aspect. Hij ontdekte vervolgens dat de interactie van de drie aspecten zich acht maal herhaalden en dit leidde vervolgens tot de 8 trigrammen en 64 hexagrammen zoals beschreven in de I-Ching (het boek der veranderingen). De I-Ching vormde het denken in die tijd en elk invloedrijk boek betreffende de Traditionele Chinese Geneeskunde is gebaseerd op de filosofische fundamenten van dit boek.
De primitieve samenleving in China is ruwweg opgedeeld in twee perioden, de Oude Steentijd (10.000 jaar vC en meer) en de Nieuwe Steentijd (10.000 – 4000 jaar vC). In de Oude Steentijd werden messen gemaakt van steen en werden ook gebruikt voor allerlei medische ingrepen. In de Nieuwe Steentijd werden deze stenen verfijnd tot naalden en fungeerden ze als medische instrumenten. Deze naalden werden “Bian-steen” genoemd, wat in het Chinees zoveel betekend als “scherp puntige steen om aandoeningen te behandelen”.
De belangrijkste mijlpaal in de geschiedenis van de Acupunctuur vond plaats in de periode van de Gele Keijzer (2697- 2597). In de beroemde dialoog tussen Huang Di (de Gele Keijzer) en zijn lijfarts Qi Bo, bespreken zij het hele spectrum van de Chinese Geneeskunst. Deze dialoog is opgetekend in het monumentale werk de Nei Tjing. Dit is het oudste boek over de Chinese Geneeskunde. Het werd samengesteld tussen 305-204 vC en bestaat uit twee delen, de Su Wen en de Ling Shu.
De Su Wen (eenvoudige vragen), introduceert de anatomie, fysiologie, etiologie van ziekten, pathologie, diagnose, syndroom differentiatie, preventie, Ying-Yang, de 5 elementen theorie, behandelplan en vooral ook de relatie van de mens met de natuur en de kosmos.
De Ling Shu (spirituele ontsluiting), richt zich op acupunctuur, beschrijft de meridianen (energiebanen), de functies van de organen (Zhang-Fu), posities en functies van de acupunctuurpunten (160), de vormen van energie (Qi), de negen naald soorten en naaldtechnieken.
Tijdens de Shang-dynastie, rond 1000 vC, werden de eerste bronzen naalden gevonden. De “bian steen” bleef echter het meest gebruikt. Gedurende 421vC – 221vC werden de stenen naalden vervangen door metalen naalden. In een opgegraven tombe, gedateerd rond 113 vC werden 4 gouden en vijf zilveren naalden gevonden.
Tussen de jaren 260 en 265 bundelde en organiseerde de in die tijd beroemde arts Huang Fu Mi alle beschikbare teksten in zijn klassiek geworden boek “Systematic Classics of Acupuncture and Moxibustion”. In dit boek worden 349 acupunctuurpunten beschreven. Het boek is gebaseerd op de theorieën van de Zang-Fu, meridianen, qi en bloed en beschrijft klinische toepassingen. Dit boek geldt als een van de meest invloedrijke teksten uit de geschiedenis van de Chinese Geneeskunde.
Acupunctuur onderging een grote ontwikkeling tijdens de Sui (581-618) en Tang (618-907) dynastieën. Tijdens deze periode werd Acupunctuur een speciale tak van de geneeskunde en de beoefenaars werden acupuncturisten genoemd. Acupunctuur scholen verschenen en acupunctuur onderwijs werd een deel van het keizerlijk Medisch Bureau.
Tijdens de Song-dynastie (960-1279) schreef de arts Wang Weiyi “The Illustrated Manual on Points for Acupuncture and Moxibustion”. In dit werk worden 657 acupunctuurpunten beschreven. Tevens goot hij twee manshoge bronzen beelden waarop de meridianen en punten werden weergegeven, dit als lesmateriaal voor medische studenten.
De Ming-dynastie (1568-1644) was een verhelderende periode voor de vooruitgang van
de acupunctuur. Veel nieuwe ontwikkelingen werden opgenomen zoals:
- Herziening van de klassieke teksten
- Verfijning van acupunctuur technieken en manipulatie
- Ontwikkeling van extra punten buiten de belangrijkste meridianen
- Ontwikkeling van Moxa sticks (kruiden staven) voor indirecte behandeling
Yang Jizhou schreef het boek “Beginselen van Acupunctuur en Moxibustion”. Deze grote verhandeling over acupunctuur versterkt de principes van de Nei Jing en Nan Jing. Dit werk was de basis van de leer van G. Soulie de Morant, die acupunctuur in Europa introduceerde.
Tussen 1644 en 1840 werd kruidengeneeskunde de belangrijkste vorm van geneeskunde en verdween acupunctuur naar de achtergrond. Na de revolutie van 1911 werd de westerse geneeskunde geïntroduceerd en acupunctuur en Chinese kruidengeneeskunde werden onderdrukt. In die tijd is veel literatuur betreffende acupunctuur vernietigd en werden acupuncturisten vervolgd. Vanwege de grote populatie en de behoefte aan medische zorg bleef het echter samen met de kruidengeneeskunde populair bij het volk.
Tijdens de Lange Mars (1934-1935) werd er uitsluitend gebruik gemaakt van acupunctuur en ondanks zware omstandigheden hielp het om de gezondheid van het leger in stand te houden. Dit leidde Mao Zedong, de leider van de Communistische Partij, ertoe om in te zien dat acupunctuur een belangrijk onderdeel was van het Chinese medische stelsel. In 1950 verenigde Mao acupunctuur met de westerse geneeskunde en werd het een standaard in vele ziekenhuizen.
Tussen 1950 en 1970 werd de ontwikkeling voortgezet met verdere studie van de oude teksten, het klinische effect op verschillende ziekten, acupunctuur anesthesie, en het effect van acupunctuur op de inwendige organen.
Tot op heden blijft acupunctuur een belangrijke rol spelen in het Chinese medische systeem. China heeft het voortouw genomen bij onderzoek naar alle aspecten van de toepassing en de klinische effecten. Hoewel acupunctuur aanzienlijk is gemoderniseerd zal het nooit zijn verbinding verliezen met de filosofie van duizenden jaren geleden.